pācattika-dharma 139, 140

harita, udaka

Origin story

bhagavān śrāvastīyaṁ viharati | rājño dāni prasenajitasya kośalasya pūrva-koṣṭhakaṁ nāma udyānam puṣkiriṇī-sampannaṁ | an-āvṛtaṁ bhikṣūnāṁ bhikṣuṇīnāṁ āvṛtaṁ itarāye janatāye | rājā dāni ārāmikasyāha | ho bhaṇe ārāmika pūrvakoṣṭhakam udyānaṁ siktasaṁsṛṣṭaṁ karehi | śvo haṁ sāntaḥpuro niryāsyaṁ | taṁ dāni ṣaḍvargiṇīhi śrutaṁ | śvo rājā sāntaḥpuro udyāna-bhūmin niryāsyatīti | tāyo dāni pratikṛty eva gatvā tahiṁ harita-śādvalopastarāṇāyāṁ pakva-kheṭena ca pakva-siṁghāṇakena ca vināśayitvā paduma-patrehi uccārasya puṭakāni bandhitvā puṣkiriṇīyaṁ pravāhayeṁsuḥ | tāyo dāni divasaṁ tahiṁ kākā-vāhāṁ bhañjiya sāyāhna-samaye nagaraṁ praviṣṭāḥ rājā dāni prasenajita kośalo aparejjukāto niragato sāntaḥpuro | tāyo dāni antaḥpurikāyo kathaṁcid eva samrodhād avamuktā randhanamokṣam iva manyamānāḥ caṁcūryante | kāścin niṣaṇṇāḥ kāścin nipannāḥ | kāścid ito ca ito ca dhāvanti avakāsaṁśaṁ gṛhṇanti śādvalopastaraṇe paribhrāmanti | tāsāṁ dāni pakva-kheṭena pakvasiṁghāṇakena vastrāṇi vināśitāni | puṣkiriṇīṁ otīrṇāḥ snānāya | tāyo paśyanti puṭakān plavamānān | tāsāṁ bhavati kula-putrakehi śrutaṁ śvo rājā śāntaḥpuro udyānaṁ pravekṣyatīti tehi ete gandha-puṭakāḥ pravāhitā iti kṛtvā tāyo gṛhṇanti | te udakena klinnā uccāreṇa cā khāditāḥ prakṛti-sukumāraṁ ca padma-patraṁ | gṛhīta-mātram eva vilīnaṁ | hī hī viṣṭhaṁ tā dāni rājño upasaṁkrāntā āhaṁsu | mahārāja eṣa tāvad īdṛśī avasthā rājā āha śabdāpayatha ārāmikaṁ | so dāni śabdāpito | rājā āha | ho bhaṇe ārāmika kena udyānaṁ viṭṭālitaṁ | āha ṣaḍ-vargiṇīyo śramaṇīyo eva divasaṁ kāyaka-vāhā bhañjitvā gatāḥ | rājā hasitvā āha | tāsām avinītānāṁ karma bhaviṣyati | etaṁ prakaraṇaṁ bhikṣuṇīyo mahāprajāpatīye gautamīye ārocayeṁsuḥ | mahāprajāpatī pi gautamī bhagavato ārocayet | yāvad

Ruling

yā puna bhikṣuṇī harite tṛṇe uccāram vā prasrāvam vā kheṭam vā siṁghāṇakam vā kuryāt pācattikaṁ ||

yā puna bhikṣuṇī udake uccāram vā prasrāvam vā kheṭam vā siṁghāṇakam vā kuryāt pācattikaṁ ||

Definitions

  • yā puna bhikṣuṇī ti upasampannā |
  • uccāran ti gūthaṁ |
  • prasrāvan ti mūtraṁ |
  • kheṭam iti śleṣmā |
  • siṁghāṇakan ti pakva-siṁghāṇakaṁ |
  • harite tṛṇe iti śādvale acchinnālūnasmiṁ |
  • udan ti udakāni nāma daśa | nādikaṁ tāḍāgaṁ audupānikaṁ śvabhrodakaṁ praghārimaṁ vṛṣṭi-sthitaṁ ucchodakaṁ antarīkṣa-pānīyaṁ hima-vilīnaṁ sāmudram vā uccāram vā prasrāvaṁ vā

kuryāt pācattikaṁ yāvat prajñaptiḥ |

Permutations

atha dāni prāvṛṣeṇyā se sarva-bhumiḥ śādvalopastareṇā bhavati yahiṁ pradeśe svalpa-haritam bhavati tahiṁ kartavyaṁ | atha dāni alpa-haritaṁ na bhavati kaṭāhake vā iṣṭakāyam vā upale vā śuṣka-tṛṇe vā kāṣṭhakhaṇḍe vā yatra vā anyena uccāro kṛto bhavati balīvardena vā | yatra vā anyena manuṣyena kṛto tahiṁ kartavyaṁ atha dāni evaṁ na bhavati antamasato kanīyasiṁ pi aṅguliṁ upadrāhayitvā kartavyaṁ | tathā kartavyaṁ yathā tahim prathamam nipatati | atha dāni caṁkramati na kṣamati harita-śādvale śleṣmaṁ chorayituṁ | atha khu kaṭe vā patrapuṭikāyāṁ vā chorayitavyaṁ | tena bhagavān āha |

Restatement of rule

yā puna bhikṣuṇī harite tṛṇe uccāram vā prasrāvam vā kheṭam vā siṁghāṇakam vā kuryāt pācattikaṁ |

yā puna bhikṣuṇī udake uccāram vā prasrāvam vā kheṭam vā siṁghāṇakam vā kuryāt pācattikaṁ ||