LUẬT MA HA TĂNG KỲ
GIỚI BA-DẠ-ĐỀ
NÓI RÕ PHẦN THỨ BA CỦA PHÁP ĐƠN ĐỀ
15. GIỚI: TRẢI ĐỒ CỦA TĂNG Ở CHỖ KHUẤT.
Khi Phật an trú tại Thành Xá Vệ, nói rộng như trên. Bấy giờ có Bà la môn mời chúng Tăng ở lại cúng dường ẩm thực và dâng y phục. Các Tỷ kheo bày biện các tọa cụ trong Tăng phòng không dọn cất mà ra đi. Thế Tôn vì năm lợi ích nên cứ năm hôm đi thị sát phòng các Tỷ kheo một lần. Ngài thấy trên các tọa cụ ấy có phân chuột gián và bụi đất bẩn thỉu, tuy biết nhưng Phật vẫn hỏi. Các Tỷ kheo liền đem nhân duyên ấy bạch lên Thế Tôn. Phật liền nói với các Tỷ kheo: “Các ông là người xuất gia không có ai lo liệu cho các ông những việc trước sau, vì sao lúc ra đi không đem cất đồ đạc? Đó là việc phi pháp, phi luật, trái lời Phật dạy, không thể dùng việc đó để nuôi lớn thiện pháp được”. Thế rồi Phật truyền lệnh cho các Tỷ kheo sống tại Thành Xá Vệ tập họp lại tất cả, vì mười lợi ích mà chế giới cho các Tỷ kheo, dù ai nghe rồi cũng phải nghe lại: “Nếu Tỷ kheo tự trải giường nệm hay sai người khác trải giường nệm ở trong chỗ che khuất mà khi ra đi không đem cất, cũng không sai người đem cất, thì phạm Ba dạ đề”.
Giải thích
Ở trong: Tức là chỗ che khuất.
Giường ghế: Gồm mười bốn loại như trên đã nói.
Gối nệm: Cũng như trên đã nói.
Trải: Hoặc tự mình trải, hoặc sai người trải.
Đi: Đi đến nơi khác.
Không tự cất: Không tự mình đem cất.
Không sai người cất: Không sai người khác đem cất thì phạm Ba dạ đề.
Nếu Tỷ kheo muốn đi nơi khác, thì trước khi đi phải rảy nước quét phòng, dùng khăn lau sàn nhà cho sạch, lại phải đem mền gối phơi khô, rồi nói với người giữ mền gối như sau: “Này trưởng lão đây là giường mền gối “, nhất thiết phải dặn dò lại như vậy. Nếu người giữ giường nệm là hàng hạ tọa, thì nên đáp: “Tôi sẽ cất giường nệm ấy”. Nếu người giữ giường nệm là hàng Thượng tọa, thì khi người kia trả lại giường nệm, nên đáp: “Được rồi”. Nếu ra đi mà không bạch thì phạm Ba dạ đề. Nếu không bạch mà ra đi, rồi có Tỷ kheo khác vào ở, phòng ấy không còn trống, thì phạm tội Việt tì ni. Nếu khi đi rồi mà để quên y bát, bèn trở lại lấy, nhân đó mới bạch, thì không có tội.
Nếu Tỷ kheo đang đi trên đường trong lúc trời u ám sắp mưa, rồi Tỷ kheo trẻ tuổi bèn đi trước về tinh xá, lấy giường nệm của Hòa thượng A Xà Lê đem cất, thì khi trời tạnh muốn ra đi, phải bạch với Hòa thượng, nếu không bạch mà đi thì phạm Ba dạ đề.
Nếu nhiều Tỷ kheo dừng chân nghĩ tại một tinh xá ở thôn xóm, cùng nhận lấy giường nệm của chúng Tăng, rồi mọi người đều suy nghĩ khi ra đi: “Mỗ giáp sẽ dặn họ cất”. Thế rồi đi đến nữa đường, người này hỏi người khác, chung cục không ai dặn lại cả. Nếu vậy, thì lúc ấy, nên sai hai người trở lại dặn họ đem cất.
Nếu các Tỷ kheo đi dường đến nghỉ tại một tinh xá, rồi khi ra đi không dặn thầy tri sự cất giường nệm, đến khi đi một đoạn đường xa bèn hỏi nhau, thì mới biết không ai dặn lại cả. Lúc ấy bỗng gặp một Tỷ kheo khác đi ngược chiều, liền hỏi: “Trưởng lão định đi đâu đó?”. Nếu người ấy đáp: “Tôi muốn đến nơi đó”, thì các Tỷ kheo kia nên bạch: “Tối qua chúng tôi nghỉ tại đó, nhưng lúc ra đi quên không dặn họ cất giường nệm. Vậy trưởng lão đến đó hãy dặn giúp chúng tôi”. Tỷ kheo ấy cũng nói: “Lúc ra đi tôi cũng quên không dặn, vậy các trưởng lão đến tinh xá ấy hãy vì tôi mà dặn giúp”. Như vậy hai đàng cùng nhờ vả lẫn nhau, cho đến khi cả hai cùng vào đến ranh giới của mỗi tinh xá, thì được gọi là có dặn dò.
Nếu Tỷ kheo nghĩ tại nhà người thế tục, rồi họ cung cấp cho giường nệm tọa cụ, thì lúc ra đi nên nhắc họ đem cất. Nếu đó là tọa cụ bằng cỏ, thì khi đi nên hỏi họ: “Nệm cỏ này nên cất ở đâu?”. rồi tùy chủ nhân chỉ chỗ, ta sẽ đem cất tại đó. Nếu đàn việt nói: “Thầy cứ đi đi rồi tôi sẽ thu dọn”, thì Tỷ kheo nên xếp lại một góc nhỏ, rồi đi.
Nếu Tỷ kheo lúc đi đường đến một nơi kia vạch cỏ ra để trải tòa ngồi, thì lúc ra đi phải vuốt cho cỏ thẳng lại rồi mới đi. Thế nên nói (như trên).