Theravāda Vinaya

Mahāvibhaṅga

Pācittiyakaṇḍa

Surāpānavagga

Pācittiyā 53: Hasa­dhamma­sikkhā­pada

Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anātha­piṇḍi­kassa ārāme. Tena kho pana samayena satta­rasa­vaggiyā bhikkhū aciravatiyā nadiyā udake kīḷanti. Tena kho pana samayena rājā pasenadi kosalo mallikāya deviyā saddhiṃ upari­pāsāda­va­ragato hoti. Addasā kho rājā pasenadi kosalo satta­rasa­vaggiye bhikkhū aciravatiyā nadiyā udake kīḷante. Disvāna mallikaṃ deviṃ etadavoca— “ete te, mallike, arahanto udake kīḷantī”ti. “Nissaṃsayaṃ kho, mahārāja, bhagavatā sikkhāpadaṃ apaññattaṃ. Te vā bhikkhū appakataññuno”ti. Atha kho rañño pasenadissa kosalassa etadahosi—“kena nu kho ahaṃ upāyena bhagavato ca na āroceyyaṃ, bhagavā ca jāneyya ime bhikkhū udake kīḷitā”ti? Atha kho rājā pasenadi kosalo satta­rasa­vaggiye bhikkhū pakkosāpetvā mahantaṃ guḷapiṇḍaṃ adāsi—“imaṃ, bhante, guḷapiṇḍaṃ bhagavato dethā”ti. Satta­rasa­vaggiyā bhikkhū taṃ guḷapiṇḍaṃ ādāya yena bhagavā tenu­pasaṅka­miṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ—“imaṃ, bhante, guḷapiṇḍaṃ rājā pasenadi kosalo bhagavato detī”ti. “Kahaṃ pana tumhe, bhikkhave, rājā addasā”ti. “Aciravatiyā nadiyā, bhagavā, udake kīḷante”ti. Vigarahi buddho bhagavā … pe … kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, udake kīḷissatha. Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya … pe … evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha—

“Udake hasadhamme pācittiyan”ti. (53:102)

Udake hasadhammo nāma uparigopphake udake hasādhippāyo nimujjati vā ummujjati vā palavati vā, āpatti pācittiyassa.

Udake hasadhamme hasa­dham­ma­saññī, āpatti pācittiyassa. Udake hasadhamme vematiko, āpatti pācittiyassa. Udake hasadhamme aha­sa­dham­ma­saññī, āpatti pācittiyassa.

Heṭṭhāgopphake udake kīḷati, āpatti dukkaṭassa. Udake nāvāya kīḷati, āpatti dukkaṭassa. Hatthena vā pādena vā kaṭṭhena vā kaṭhalāya vā udakaṃ paharati, āpatti dukkaṭassa. Bhājanagataṃ udakaṃ vā kañjikaṃ vā khīraṃ vā takkaṃ vā rajanaṃ vā passāvaṃ vā cikkhallaṃ vā kīḷati, āpatti dukkaṭassa.

Udake ahasadhamme hasa­dham­ma­saññī, āpatti dukkaṭassa. Udake ahasadhamme vematiko, āpatti dukkaṭassa. Udake ahasadhamme aha­sa­dham­ma­saññī, anāpatti.

Anāpatti—na hasādhippāyo, sati karaṇīye udakaṃ otaritvā nimujjati vā ummujjati vā palavati vā, pāraṃ gacchanto nimujjati vā ummujjati vā palavati vā, āpadāsu, ummattakassa, ādi­kammi­kas­sāti.

Hasa­dhamma­sikkhā­padaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.