Origin story

bhagavān śrāvastīyam viharati | bhikṣuṇīyo dāni kośalehi janapadehi cārikāṁ carantīyo grāma-vāsake vāsam upagatāḥ | tehi dāni aparā strī vipravasta-patikā uktā | prajāpati dehi asmākaṁ pratiśrayaṁ | sā dān āha | ārye kuṭumbiko mama vipravusto | mā sahasā āgamiṣyati | tā dān āhaṁsuḥ | kaḥ punar evaṁ jñāsyati āgamiṣyati vā na veti | tāya dinno pratisraśrayo tāsān dāni bhikṣuṇīnāṁ pratikrāntānāṁ | so puruṣo vikāle āgato | so dāni khāditvā pibitvā kleśe pīḍito bhāryāya sārdhaṁ mśrī-bhūto | tā dāni bhikṣuṇīyo tena śabdena pratibuddhāḥ | yā dāni a-vigata-rāgāḥ tāsām asparśa-saṁjñā utpannā |

etaṁ prakaraṇaṁ bhikṣuṇīyo mahāprajāpatīye gautamīye ārocayeṁsuḥ | pe | yāvad bhagavān āha | śabdāpayatha tāyo dāni bhikṣuṇīyo | tāyo śabdāpitāyo tad eva sarvaṁ | bhagavān vistareṇa pṛcchati | yāvad āma bhagavan | bhagavān āha | etamvaṁ ca nāma yūyaṁ jānantīyo saṁbhojanīye kule anu-pakhajjāsanaṁ śayyāṁ kalpayatha | tena hi na kṣamati |

eṣaivārthotpattiḥ | bhagavān śrāvastīyam viharati | bhikṣuṇīyo dāni kośalehi janapadehi cārikāṁ carantīyo anyatarasmiṁ grāmavāsake vāsam upagatāḥ | tāyo dāni sarva-grāmam aṇvitāḥ na kahiṁcid a-puruṣaṁ gṛhaṁ labhanti | tā dāni rathyāyāṁ pratikrāntāḥ rātrau vāta-vṛṣṭir utthitāḥ | viheṭhitā duḥkhitāḥ saṁvṛttāḥ | etaṁ prakaraṇaṁ bhikṣuṇīyo mahāprajāpatīye gautamīye ārocayeṁsuḥ | yāvad bhagavān āha | tena hi anujānāmi vāta-samaye vṛṣṭi-samaye |

eṣaivārthotpattiḥ | bhagavān śrāvastīyam viharati | yāvat rathyāyām vā sopagatā bhikṣuṇīyo | striyo ārocayeṁsuḥ | imaṁ gṛhaṁsuḥ imaṁ gṛhaṁ praviśatha dhūrtakānām iha bhayaṁ | bhikṣuṇīyo āhaṁsuḥ | nahi | bhagavatā śikṣāpadaṁ prajñaptaṁ | na kṣamati sa-puruṣake gṛhe śayyāṁ kārayituṁ | tāyo tahiṁ rātrau dhūrtakehi viheṭhitāḥ tatrānyatarā brahmacaryāto cyāvitāḥ | etaṁ prakaraṇaṁ bhikṣuṇīyo mahāprajāpatīye gautamīye ārocayeṁsuḥ | yāvad bhagavān āha | tena hi anujānāmi puruṣāśaṁkita-samayaṁ yāvat |

Ruling

yā puna bhikṣunī jānantī saṁbhojanīye kule an-upakhajjeśayyāṁ kalpayed anyatra samaye pācattikaṁ | tatrāyaṁ samayo vāta-samayo vṛṣṭi-samayo puruṣāśaṁkita-samayo ayam atra samayo ||

Definitions

• yā puna bhikṣuṇī ti upasampannā |
• jānantī ti svayam vā jāneya parato vā śruṇeya |
• saṁbhojanīyan ti strīyā puruṣo bhojanaṁ puruṣasyāpi strī bhojanaṁ |
• kulan ti brāhma-kulaṁ yāvad rāja-kulaṁ yāni vā punar anyāny api kāṁcit kulāni |
• anu-pakhajja nāma vāsa-vastu yahiṁ bhāryā-patikā pratikramanti |
• śayyāṁ kalpayan ti pārśvan dadyāt |
• anyatra samaya iti pratyuddhṛtaṁ bhagavatā padam anāpattiḥ |

samayo vāta-samayo vṛṣṭi-samayo puruṣāśaṁkita-samayo | tatra

• vāta-samayo iti nātīto nān-āgato | atha khu vartamāno yeva |
• evaṁ vṛṣṭi-samayo |
• puruṣāśaṁkita-samayo nāma mā brahmacaryāntarāyo bhaviṣyatīti | so eṣāṣo puruṣāśaṁkita-samayo nānītīto nān-āgato | atha khu vartamāno yeva |

pācattikaṁ yāvat prajñaptiḥ |

Permutations

na kṣamati bhikṣuṇīye jānantīye saṁbhojanīye kule an-upakhajje śayyāṁ kalpayituṁ |

atha dāni jñāyate ayaṁ manuṣyaḥ śrāddho ālaptakāko vā kiñcāpi anupakhajjo śayyāṁ kalpayanti anāpakhajjo śayyāṁ kalpayati an-āpattiḥ | tena bhagavān āha |

Restatement of rule

yā puna bhikṣuṇī jānantī saṁbhojanīye kule an-upakhajje śayyāṁ kalpayed anyatra samaye pācattikaṁ | tatrāyaṁ samayo vāta-samayo vṛṣti-samayo puruṣāśaṁkita-samayo | ayam atra samayo || rā ||