Origin story

bhagavāṁ cchrāvastyāṁ viharati | bhagavān āha | śikṣāpadaṁ prajñaptaṁ | na kṣamati bhikṣuṇīhi saṁsṛṣṭā viharitun ti | nandā ca śākya-kanyā uttarā ca māśoraka-dhītā bhikṣuṇīyo nānā viharanti | sthūlanandā bhikṣuṇī tāsām āha | saṁsṛṣṭā eva yūyam āryamiśrikāyo viharatha | anyamanyasyāvadya-praticchādikā | tāsāṁ saṁsṛṣṭānāṁ vo viharantīnāṁ vṛddhir eva pratikāṁkṣitavyā kuśalehi dharmehi | na parihāniḥ | kiṁ yūyam eva evaṁ-rūpā saṁghe | santy anyā apy evaṁ-rūpā saṁghe | na ca saṁgho tāsāṁ kiñcid āha | yuṣmān eva saṁgho avajñāya paribhavena omarditavyaṁvyāṁ parimarditavyām manyati | sā bhikṣuṇīhi vuccati | mā ārye nande etāyo bhikṣuṇīyo evaṁ vada saṁsṛṣṭā eva āryamiśrikāyo viharatha | peyālaṁ | yāvat parimarditavyām manyati |

sā sakṛd uktā na pratikramati | evaṁ dvitīyaṁ tṛtīyam apy uktā na pratikramati | etaṁ prakaraṇaṁ bhikṣuṇīyo mahāprajāpatīye gautamīye ārocenti | mahāprajāpatī pi gautamī bhagavato āroceti | bhagavān āha | yady eṣā sthūlanandā nāma bhikṣuṇī nandāṁ śākyakanyāṁ uttarāṁ ca māśoraka-dhītām evam āha | saṁsṛṣṭā eva āryamiśrikāyo viharatha | peyālaṁ | yāvat sakṛd uktā na pratikramati | dvitīyam pi tṛtīyam pi uktā na pratikramati | tena hi gacchatha naṁtrikkhatto kuv-ege trikkhatto mahā-jane trikkhatto saṁgha-madhye samanugrāhayatha samanubhāṣatha etasya vastusya pratiniḥsargāya | sā kuv-ege vaktavyā | satyaṁ tvam ārye nande etā bhikṣuṇīyo evam vadasi yāvad āmo ty āha | sā tvaṁ kuv-ege vuccati | mā ārye nande etā bhikṣuṇīyo evaṁ vada | peyālaṁ | yaṁ khalu te ārye nande mitrāya karaṇīyaṁ artha-kāmāye hitaiṣiṇīye anukampikāya anukampām upādāya karoti | taṁ mitrā ekā vācā gacchati dve vācā avaśiṣṭā pratiniḥsarāmity āha | evaṁ dvitīyā tṛtīyā | evaṁ mahā-jane saṁghamadhye avalokanā kartavyā | evaṁ eva yāvad anubhāṣṭā na pratiniḥsarati | peyālaṁ | etaṁ prakaraṇaṁ bhikṣuṇīyo mahāprajāpatīye gautamīye ārocayeṁsuḥ | mahāprajāpatī gautamī bhagavata ārocayethat | bhagavān āha śabdāpayatha nandāṁ | sā dāni śabdāpitā | etad eva sarvaṁ pṛcchīyati | yāvad ām bhagavan | bhagavān āha | duṣkṛtaṁ te nande yāvat sannipātaya gautami bhikṣuṇīyo yāvat paryavadātāni bhaviṣyanti |

Ruling

yā puna bhikṣuṇī bhikṣuṇīyo nānā viharantīyo evam vadeya | saṁsṛṣṭā eva āryamiśrikāyo viharatha anyamanya-sāvadya-praticchādikā | saṁsṛṣṭānāṁ vo viharantīnāṁ vṛddhir eva pratikāṁkṣitavyā kuśalehi dharmehi | na parihāṇiḥ | kiṁ punar yūyam eva evaṁ-rūpā saṁghe | santy anyā py evaṁ-rūpā saṁghe | na ca tāsāṁ saṁgho kiñcid āha | yuṣmān eva saṁgho avajñāya paribhāvena omarditavyāṁ parimarditavyām manyati | sā bhikṣuṇī bhikṣuṇīhi evam asya vacanīyā | mā ārye nande itthan-nāmāṁ ca itthan-nāmāṁ ca bhikṣuṇīṁ nānā viharantīṁ anuvicārehi | saṁsṛṣṭā eva yūyam āryamiśrikāyo viharatha | anyamanyasyāvadya-praticchādikā | nānā-saṁsṛṣṭānāṁ vo viharantīnāṁ vṛddhir eva pratikāṁkṣitavyā kuśalehi dharmehi | na parihāniḥ | kim punar yūyam eva evaṁ-rūpā saṁsṛṣṭā saṁghe | santy anyā api evaṁ-rūpā saṁghe | na ca saṁgho tāsāṁ kiñcid āha | yuṣmākam eva saṁgho avajñāya paribhavena omarditavyāṁ parimarditavyām manyati | evaṁ ca sā bhikṣuṇī bhikṣuṇīhi vucyamānā tam eva vastuṁ samādāya pragṛhya tiṣṭheya na pratinissareya | sā bhikṣuṇī bhikṣuṇīhi yāvat tṛtīyakaṁ samanugrāhitavyā samanubhāṣitavyā tasya vastusya pratiniḥsargāya | yāvat-tṛtīyakaṁ samanugrāhiyamāṇā vā samanubhāṣiyamāṇā vā taṁ vastuṁ pratiniḥsareya ity etaṁ kuśalaṁ | no ca pratinissareya | ayaṁ pi dharmo yāvat-tṛtīyako |

Definitions

• yā puna bhikṣuṇī ti yathā sthūlanandā |
• tā bhikṣuṇīyo ti yathā nandā ca śākya-kanyā uttarā ca māsoraka-dhītā |
• evaṁ vadeya | saṁsṛṣṭā eva yūyam ārya-miśrikāyo viharatha anyamanyasyāvadyapraticchādikā ti kāyikena vācikena kāyika-vācikena saṁsargeṇa | mā nānāṁ saṁsṛṣṭānāṁ vo ’dhiviharantīnāṁ vṛddhir eva pratikāṁkṣitavyā kuśalehi dharmehi na parihāṇiḥ | peyālaṁ |
• sā bhikṣuṇī ti yathā sthūlanandā bhikṣuṇī |
• bhikṣuṇīhī ti saṁghena mahā-janena eka-pudgalena

evam asya vacanīyā | ārye-miśrān nāme | peyālaṁ | yāvan na pratinissareya |

• sā bhikṣuṇī bhikṣuṇīhi yāvat tṛtīyakam ti trikkhatto kuv-ege trikkhatto mahā-jane trikkhatto saṁghamadhye | sā kuv-ege vaktavyā | satyaṁ tvam ārye itthan-nāme itthan-nāmāṁ ca itthan-nāmāṁ ca bhikṣuṇīm yāvad āmo ty āha | sā kuv-ege vuccati | mā ārye itthan-nāmāñ ca itthan-nāmāñ ca bhikṣuṇīṁ nānā viharantīṁ anuvihācārehi | peyālaṁ |

ayam api dharmo yāvat tṛtīyako | peyālaṁ |

Permutations

sā eṣā bhikṣuṇī trikkhatto kuv-ege samanugrāhiyamāṇā vā samanubhāṣiyamāṇā vā pratiniḥsargārhaṁ vastuṁ na pratiniḥsarati vācāyāṁ vācāyāṁ vinayātikramam āsādayati |

evaṁ mahā-jane saṁgha-madhye jñaptim adhivāsayati vinayātikramam āsādayati | yāvat tṛtīyāyāṁ vācāyāṁ adhyoropitāyāṁ saṁghātiśeṣaṁ | peyālaṁ | yāvat kin ti dāni pratiniḥsargārhaṁ draṣṭavyaṁ kim a-pratiniḥsargārhaṁ | abhūṣi khalu ime itthan-nāmāyo bhikṣuṇīyo vadiṣyaṁ | saṁsṛṣṭā evārya-miśrikāyo viharatha | anyonyasāvadya-praticchādikā vadāmi vadiṣyāmi | na khalu vaditaṁ evaṁ pratiniḥsargārhaṁ | kin ti dāni a-pratiniḥsargārhaṁ | abhūṣi khalu me itthan-nāmāyo bhikṣuṇīyo vadiṣyaṁ | saṁsṛṣṭā evārya-miśrikāyo viharatha | anyonya-sāvadya-praticchādikā ti | vaditaṁ khalu me idānīm vadāmi na vadiṣyāmi ceti evam a-pratiniḥsargārham draṣṭavyaṁ | tena bhagavān āha |

Restatement of rule

yā puna bhikṣuṇī bhikṣuṇīyo nānā viharantīyo evam vadeya | vistareṇa | yāvad ayaṁ pi dharmo yāvat tṛtīyako |