Evaṃ me sutaṃ—​   ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anātha­piṇḍi­kassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi: “bhikkhavo”ti. “Bhadante”ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca: “sab­bāsava­saṃ­vara­pariyā­yaṃ vo, bhikkhave, desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī”ti. “Evaṃ, bhante”ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca:

“Jānato ahaṃ, bhikkhave, passato āsavānaṃ khayaṃ vadāmi, no ajānato no apassato. Kiñca, bhikkhave, jānato kiñca passato āsavānaṃ khayaṃ vadāmi? Yoniso ca manasikāraṃ ayoniso ca manasikāraṃ. Ayoniso, bhikkhave, manasikaroto anuppannā ceva āsavā uppajjanti, uppannā ca āsavā pavaḍḍhanti; yoniso ca kho, bhikkhave, manasikaroto anuppannā ceva āsavā na uppajjanti, uppannā ca āsavā pahīyanti.

Atthi, bhikkhave, āsavā dassanā pahātabbā, atthi āsavā saṃvarā pahātabbā, atthi āsavā paṭisevanā pahātabbā, atthi āsavā adhivāsanā pahātabbā, atthi āsavā parivajjanā pahātabbā, atthi āsavā vinodanā pahātabbā, atthi āsavā bhāvanā pahātabbā.

1. Dassa­nāpa­hātab­ba­āsava

Katame ca, bhikkhave, āsavā dassanā pahātabbā? Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano—ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sap­purisa­dhammassa akovido sap­purisa­dhamme avinīto—manasikaraṇīye dhamme nappajānāti, ama­nasika­ra­ṇīye dhamme nappajānāti. So manasikaraṇīye dhamme appajānanto ama­nasika­ra­ṇīye dhamme appajānanto, ye dhammā na manasikaraṇīyā, te dhamme manasi karoti, ye dhammā manasikaraṇīyā te dhamme na manasi karoti.

Katame ca, bhikkhave, dhammā na manasikaraṇīyā ye dhamme manasi karoti? Yassa, bhikkhave, dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo uppajjati, uppanno vā kāmāsavo pavaḍḍhati; anuppanno vā bhavāsavo uppajjati, uppanno vā bhavāsavo pavaḍḍhati; anuppanno vā avijjāsavo uppajjati, uppanno vā avijjāsavo pavaḍḍhati—ime dhammā na manasikaraṇīyā ye dhamme manasi karoti.

Katame ca, bhikkhave, dhammā manasikaraṇīyā ye dhamme na manasi karoti? Yassa, bhikkhave, dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo na uppajjati, uppanno vā kāmāsavo pahīyati; anuppanno vā bhavāsavo na uppajjati, uppanno vā bhavāsavo pahīyati; anuppanno vā avijjāsavo na uppajjati, uppanno vā avijjāsavo pahīyati—ime dhammā manasikaraṇīyā ye dhamme na manasi karoti.

Tassa ama­nasika­ra­ṇī­yānaṃ dhammānaṃ manasikārā manasika­ra­ṇī­yānaṃ dhammānaṃ amanasikārā anuppannā ceva āsavā uppajjanti uppannā ca āsavā pavaḍḍhanti.

So evaṃ ayoniso manasi karoti: ‘ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhānaṃ? Na nu kho ahosiṃ atītamaddhānaṃ? Kiṃ nu kho ahosiṃ atītamaddhānaṃ? Kathaṃ nu kho ahosiṃ atītamaddhānaṃ? Kiṃ hutvā kiṃ ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhānaṃ? Bhavissāmi nu kho ahaṃ anāga­ta­maddhā­naṃ? Na nu kho bhavissāmi anāga­ta­maddhā­naṃ? Kiṃ nu kho bhavissāmi anāga­ta­maddhā­naṃ? Kathaṃ nu kho bhavissāmi anāga­ta­maddhā­naṃ? Kiṃ hutvā kiṃ bhavissāmi nu kho ahaṃ anāga­ta­maddhā­nan’ti? Etarahi vā ­pac­cup­pan­na­maddhā­naṃ ajjhattaṃ kathaṃkathī hoti: ‘ahaṃ nu khosmi? No nu khosmi? Kiṃ nu khosmi? Kathaṃ nu khosmi? Ayaṃ nu kho satto kuto āgato? So kuhiṃ gāmī bhavissatī’ti?

Tassa evaṃ ayoniso manasikaroto channaṃ diṭṭhīnaṃ aññatarā diṭṭhi uppajjati. ‘Atthi me attā’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati; ‘natthi me attā’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati; ‘attanāva attānaṃ sañjānāmī’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati; ‘attanāva anattānaṃ sañjānāmī’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati; ‘anattanāva attānaṃ sañjānāmī’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati; atha vā panassa evaṃ diṭṭhi hoti: ‘yo me ayaṃ attā vado vedeyyo tatra tatra kal­yāṇa­pāpakā­naṃ kammānaṃ vipākaṃ paṭisaṃvedeti so kho pana me ayaṃ attā nicco dhuvo sassato avi­pari­ṇāma­dhammo sassatisamaṃ tatheva ṭhassatī’ti. Idaṃ vuccati, bhikkhave, diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāraṃ diṭṭhivisūkaṃ diṭṭhi­vip­phan­di­taṃ diṭṭhi­saṃ­yoja­naṃ. Diṭṭhi­saṃ­yoja­na­saṃ­yutto, bhikkhave, assutavā puthujjano na parimuccati jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi; ‘na parimuccati dukkhasmā’ti vadāmi.

Sutavā ca kho, bhikkhave, ariyasāvako—ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sap­purisa­dhammassa kovido sap­purisa­dhamme suvinīto—manasikaraṇīye dhamme pajānāti ama­nasika­ra­ṇīye dhamme pajānāti. So manasikaraṇīye dhamme pajānanto ama­nasika­ra­ṇīye dhamme pajānanto ye dhammā na manasikaraṇīyā te dhamme na manasi karoti, ye dhammā manasikaraṇīyā te dhamme manasi karoti.

Katame ca, bhikkhave, dhammā na manasikaraṇīyā ye dhamme na manasi karoti? Yassa, bhikkhave, dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo uppajjati, uppanno vā kāmāsavo pavaḍḍhati; anuppanno vā bhavāsavo uppajjati, uppanno vā bhavāsavo pavaḍḍhati; anuppanno vā avijjāsavo uppajjati, uppanno vā avijjāsavo pavaḍḍhati—ime dhammā na manasikaraṇīyā, ye dhamme na manasi karoti.

Katame ca, bhikkhave, dhammā manasikaraṇīyā ye dhamme manasi karoti? Yassa, bhikkhave, dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo na uppajjati, uppanno vā kāmāsavo pahīyati; anuppanno vā bhavāsavo na uppajjati, uppanno vā bhavāsavo pahīyati; anuppanno vā avijjāsavo na uppajjati, uppanno vā avijjāsavo pahīyati—ime dhammā manasikaraṇīyā ye dhamme manasi karoti.

Tassa ama­nasika­ra­ṇī­yānaṃ dhammānaṃ amanasikārā manasika­ra­ṇī­yānaṃ dhammānaṃ manasikārā anuppannā ceva āsavā na uppajjanti, uppannā ca āsavā pahīyanti.

So ‘idaṃ dukkhan’ti yoniso manasi karoti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yoniso manasi karoti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yoniso manasi karoti, ‘ayaṃ duk­kha­nirodha­gāminī paṭipadā’ti yoniso manasi karoti. Tassa evaṃ yoniso manasikaroto tīṇi saṃyojanāni pahīyanti—sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlab­bata­parāmāso. Ime vuccanti, bhikkhave, āsavā dassanā pahātabbā.

2. Saṃ­varā­pa­hātab­ba­āsava

Katame ca, bhikkhave, āsavā saṃvarā pahātabbā? Idha, bhikkhave, bhikkhu paṭisaṅkhā yoniso cak­khun­driya­saṃ­vara­saṃ­vuto viharati. Yañhissa, bhikkhave, cak­khun­driya­saṃ­varaṃ asaṃvutassa viharato uppajjeyyuṃ āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā, cak­khun­driya­saṃ­varaṃ saṃvutassa viharato evaṃsa te āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā na honti. Paṭisaṅkhā yoniso sotindriya­saṃ­vara­saṃ­vuto viharati … pe … ghā­nindriya­saṃ­vara­saṃ­vuto viharati … pe … jiv­hindriya­saṃ­vara­saṃ­vuto viharati … pe … kāyindriya­saṃ­vara­saṃ­vuto viharati … pe … manindriya­saṃ­vara­saṃ­vuto viharati. Yañhissa, bhikkhave, manindriya­saṃ­varaṃ asaṃvutassa viharato uppajjeyyuṃ āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā, manindriya­saṃ­varaṃ saṃvutassa viharato evaṃsa te āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā na honti.

Yañhissa, bhikkhave, saṃvaraṃ asaṃvutassa viharato uppajjeyyuṃ āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā, saṃvaraṃ saṃvutassa viharato evaṃsa te āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā na honti. Ime vuccanti, bhikkhave, āsavā saṃvarā pahātabbā.

3. Paṭi­sevanā­pa­hātab­ba­āsava

Katame ca, bhikkhave, āsavā paṭisevanā pahātabbā? Idha, bhikkhave, bhikkhu paṭisaṅkhā yoniso cīvaraṃ paṭisevati: ‘yāvadeva sītassa paṭighātāya, uṇhassa paṭighātāya, ḍaṃ­samaka­sa­vātāta­pa­sarīsa­pa­samphas­sā­naṃ paṭighātāya, yāvadeva hiri­kopī­nap­paṭic­chāda­nat­thaṃ’.

Paṭisaṅkhā yoniso piṇḍapātaṃ paṭisevati: ‘neva davāya, na madāya, na maṇḍanāya, na vibhūsanāya, yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya, vihiṃ­sū­para­tiyā, brahma­cari­yā­nuggahāya, iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro ca’.

Paṭisaṅkhā yoniso senāsanaṃ paṭisevati: ‘yāvadeva sītassa paṭighātāya, uṇhassa paṭighātāya, ḍaṃ­samaka­sa­vātāta­pa­sarīsa­pa­samphas­sā­naṃ paṭighātāya, yāvadeva utuparis­saya­vinoda­na­paṭi­sallā­nā­rāmat­thaṃ’.

Paṭisaṅkhā yoniso gilā­nappac­caya­bhesaj­ja­parik­khā­raṃ paṭisevati: ‘yāvadeva uppannānaṃ veyyā­bādhi­kā­naṃ vedanānaṃ paṭighātāya, abyā­bajjha­parama­tāya’.

Yañhissa, bhikkhave, appaṭisevato uppajjeyyuṃ āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā, paṭisevato evaṃsa te āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā na honti. Ime vuccanti, bhikkhave, āsavā paṭisevanā pahātabbā.

4. Adhi­vāsanā­pa­hātab­ba­āsava

Katame ca, bhikkhave, āsavā adhivāsanā pahātabbā? Idha, bhikkhave, bhikkhu paṭisaṅkhā yoniso khamo hoti sītassa uṇhassa, jighacchāya pipāsāya. Ḍaṃ­samaka­sa­vātāta­pa­sarīsa­pa­samphas­sā­naṃ, duruttānaṃ durāgatānaṃ vacanapathānaṃ, uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ dukkhānaṃ tibbānaṃ kharānaṃ kaṭukānaṃ asātānaṃ amanāpānaṃ pāṇaharānaṃ adhi­vāsaka­jātiko hoti.

Yañhissa, bhikkhave, anadhivāsayato uppajjeyyuṃ āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā, adhivāsayato evaṃsa te āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā na honti. Ime vuccanti, bhikkhave, āsavā adhivāsanā pahātabbā.

5. Pari­vajja­nā­pa­hātab­ba­āsava

Katame ca, bhikkhave, āsavā parivajjanā pahātabbā? Idha, bhikkhave, bhikkhu paṭisaṅkhā yoniso caṇḍaṃ hatthiṃ parivajjeti, caṇḍaṃ assaṃ parivajjeti, caṇḍaṃ goṇaṃ parivajjeti, caṇḍaṃ kukkuraṃ parivajjeti, ahiṃ khāṇuṃ kaṇṭakaṭṭhānaṃ sobbhaṃ papātaṃ candanikaṃ oḷigallaṃ. Yathārūpe anāsane nisinnaṃ yathārūpe agocare carantaṃ yathārūpe pāpake mitte bhajantaṃ viññū sabrahmacārī pāpakesu ṭhānesu okappeyyuṃ, so tañca anāsanaṃ tañca agocaraṃ te ca pāpake mitte paṭisaṅkhā yoniso parivajjeti.

Yañhissa, bhikkhave, aparivajjayato uppajjeyyuṃ āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā, parivajjayato evaṃsa te āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā na honti. Ime vuccanti, bhikkhave, āsavā parivajjanā pahātabbā.

6. Vinoda­nā­pa­hātab­ba­āsava

Katame ca, bhikkhave, āsavā vinodanā pahātabbā? Idha, bhikkhave, bhikkhu paṭisaṅkhā yoniso uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti, uppannaṃ ­byāpā­da­vitak­kaṃ … pe … uppannaṃ vihiṃ­sā­vitak­kaṃ … pe … uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti.

Yañhissa, bhikkhave, avinodayato uppajjeyyuṃ āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā, vinodayato evaṃsa te āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā na honti. Ime vuccanti, bhikkhave, āsavā vinodanā pahātabbā.

7. Bhāva­nāpa­hātab­ba­āsava

Katame ca, bhikkhave, āsavā bhāvanā pahātabbā? Idha, bhikkhave, bhikkhu paṭisaṅkhā yoniso sati­sam­boj­jhaṅ­gaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodha­nissitaṃ vos­sagga­pari­ṇāmiṃ; paṭisaṅkhā yoniso dhamma­vicaya­sam­boj­jhaṅ­gaṃ bhāveti … pe … vīriya­sam­boj­jhaṅ­gaṃ bhāveti … pīti­sam­boj­jhaṅ­gaṃ bhāveti … passad­dhi­sam­boj­jhaṅ­gaṃ bhāveti … samā­dhi­sam­boj­jhaṅ­gaṃ bhāveti … upekkhā­sam­boj­jhaṅ­gaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodha­nissitaṃ vos­sagga­pari­ṇāmiṃ.

Yañhissa, bhikkhave, abhāvayato uppajjeyyuṃ āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā, bhāvayato evaṃsa te āsavā ­vighā­ta­pari­ḷāhā na honti. Ime vuccanti, bhikkhave, āsavā bhāvanā pahātabbā.

Yato kho, bhikkhave, bhikkhuno ye āsavā dassanā pahātabbā te dassanā pahīnā honti, ye āsavā saṃvarā pahātabbā te saṃvarā pahīnā honti, ye āsavā paṭisevanā pahātabbā te paṭisevanā pahīnā honti, ye āsavā adhivāsanā pahātabbā te adhivāsanā pahīnā honti, ye āsavā parivajjanā pahātabbā te parivajjanā pahīnā honti, ye āsavā vinodanā pahātabbā te vinodanā pahīnā honti, ye āsavā bhāvanā pahātabbā te bhāvanā pahīnā honti; ayaṃ vuccati, bhikkhave: ‘bhikkhu sabbā­sava­saṃ­vara­saṃ­vuto viharati, acchecchi taṇhaṃ, vivattayi saṃyojanaṃ, sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassā’”ti.

Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

Sab­bāsava­suttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.