Majjhima Nikāya 6

Ākaṅ­khey­yasutta

Evaṃ me sutaṃ—​   ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anātha­piṇḍi­kassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi: “bhikkhavo”ti. “Bhadante”ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca: 

“Sampannasīlā, bhikkhave, viharatha sam­panna­pāti­mokkhā; pāti­mokkha­saṃ­vara­saṃ­vutā viharatha ācāra­gocara­sam­pannā aṇumattesu vajjesu bhayadassāvino; samādāya sikkhatha sikkhāpadesu.

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘sab­rahma­cārī­naṃ piyo ca assaṃ manāpo ca garu ca bhāvanīyo cā’ti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaṃ cetosa­matha­manu­yutto anirā­kataj­jhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaṃ. (1)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘lābhī assaṃ cīvara­piṇḍa­pāta­se­nāsa­na­gilā­nappac­caya­bhesaj­ja­parik­khā­rā­nan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaṃ cetosa­matha­manu­yutto anirā­kataj­jhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaṃ. (2)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘yesāhaṃ cīvara­piṇḍa­pāta­se­nāsa­na­gilā­nappac­caya­bhesaj­ja­parik­khā­raṃ paribhuñjāmi tesaṃ te kārā mahapphalā assu mahānisaṃsā’ti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaṃ cetosa­matha­manu­yutto anirā­kataj­jhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaṃ. (3)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘ye maṃ ñātī sālohitā petā kālaṅkatā pasannacittā anussaranti tesaṃ taṃ mahapphalaṃ assa mahānisaṃsan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaṃ cetosa­matha­manu­yutto anirā­kataj­jhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaṃ. (4)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘aratiratisaho assaṃ, na ca maṃ arati saheyya, uppannaṃ aratiṃ abhibhuyya abhibhuyya vihareyyan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (5)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘bhaya­bhe­rava­saho assaṃ, na ca maṃ bhayabheravaṃ saheyya, uppannaṃ bhayabheravaṃ abhibhuyya abhibhuyya vihareyyan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (6)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘catunnaṃ jhānānaṃ ābhi­ce­tasi­kā­naṃ diṭṭha­dhamma­su­kha­vihārā­naṃ nikāmalābhī assaṃ akicchalābhī akasiralābhī’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (7)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā, te kāyena phusitvā vihareyyan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (8)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno assaṃ avini­pāta­dhammo niyato sam­bodhi­parā­yaṇo’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (9)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgado­samohā­naṃ tanuttā sakadāgāmī assaṃ sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ kareyyan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (10)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko assaṃ tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (11)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘anekavihitaṃ iddhividhaṃ pac­canu­bhavey­yaṃ— ekopi hutvā bahudhā assaṃ, bahudhāpi hutvā eko assaṃ; āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gaccheyyaṃ, seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummuj­jani­mujjaṃ kareyyaṃ, seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāne gaccheyyaṃ, seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kameyyaṃ, seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃma­hānu­bhāve pāṇinā parāmaseyyaṃ parimajjeyyaṃ; yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteyyan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (12)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atik­kanta­mānusi­kāya ubho sadde suṇeyyaṃ—dibbe ca mānuse ca ye dūre santike cā’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (13)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajāneyyaṃ—sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajāneyyaṃ; sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajāneyyaṃ; samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajāneyyaṃ; saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajāneyyaṃ; mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajāneyyaṃ, amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajāneyyaṃ; sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajāneyyaṃ, anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajāneyyaṃ; samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajāneyyaṃ, asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajāneyyaṃ; vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajāneyyaṃ, avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajāneyyan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (14)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussareyyaṃ, seyyathidaṃ—ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jāti satasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃ­vaṭṭa­vi­vaṭṭa­kappe—amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsu­kha­duk­khap­paṭi­saṃ­vedī evamā­yu­pariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsu­kha­duk­khap­paṭi­saṃ­vedī evamā­yu­pariyanto, so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussareyyan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī … pe … brūhetā suññāgārānaṃ. (15)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘dibbena cakkhunā visuddhena atik­kanta­mānusa­kena satte passeyyaṃ cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyyaṃ—ime vata bhonto sattā kāya­ducca­ritena samannāgatā vacī­ducca­ritena samannāgatā mano­ducca­ritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchā­diṭṭhi­kamma­sa­mādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammā­diṭṭhi­kam­masamā­dānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannāti, iti dibbena cakkhunā visuddhena atik­kanta­mānusa­kena satte passeyyaṃ cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyyan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaṃ cetosa­matha­manu­yutto anirā­kataj­jhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaṃ. (16)

Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu: ‘āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyan’ti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaṃ cetosa­matha­manu­yutto anirā­kataj­jhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaṃ. (17)

‘Sampannasīlā, bhikkhave, viharatha sam­panna­pāti­mokkhā; pāti­mokkha­saṃ­vara­saṃ­vutā viharatha ācāra­gocara­sam­pannā aṇumattesu vajjesu bhayadassāvino; samādāya sikkhatha sikkhāpadesū’ti—iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttan”ti.

Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

Ākaṅ­kheyya­suttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.