Devatāsūtra

evaṃ mayā śrutam ekasmiṃ samaye bhagavāṃ cchrāvastyāṃ viharati sma jetavane ’nāthapiṇḍadasyārāme athānyatamā devatā atikrāntavarṇā atikrāntāyāṃ rātryāṃ yena bhagavāṃs tenopasaṃkrāntā upasaṃkramya bhagavataḥ pādau śirasā vanditvā ekānte niṣaṇṇā / atha tasyā devatāyā varṇānubhāvena sarvaṃ jetavanaṃ udāreṇāvabhāsena sphuṭam abhūt / ekānte niṣaṇṇā sā devatā tasyāṃ velāyām imāṃ gāthām abhāṣata

kiṃ nu taṃ niśitaṃ śastraṃ kiṃ vā hālāhalaṃ viṣaṃ /
ko nu prajvālito vahni kiṃ vā tad dāruṇaṃ tamaḥ

bhagavān āha /

duṣṭā vāṅ niśitaṃ śastraṃ rāgo hālāhalaṃ viṣaṃ /
dveṣaḥ prajvālito vahni ’vidyā tad dāruṇaṃ tamaḥ

devatā prāha

gṛhītaṃ kiṃ nu martyena kiṃ vā tad yad ihojjhitaṃ /
abhedyaṃ kavacaṃ kiṃ nu kiṃ vā tīkṣṇam ihāyudhaṃ /

bhagavān āha /

gṛhītaṃ yat svayaṃ dattaṃ yad gṛhe tad ihojjhitaṃ /
abhedyaṃ kavacaṃ kṣānti prajñā tīkṣṇam ihāyudham /

devatā prāha /

ko nv asau procyate cauro dhanaṃ kiṃ vā satāṃ mataṃ /
ke vā sadevake loke procyante muṣitā iti /

bhagavān āha /

vitarkaḥ kuśalaś cauro dhanaṃ śīlaṃ satāṃ mataṃ /
te cāpi muṣitā loke yaiḥ śīlaṃ vinipātitam /

devatā prāha /

ko nv asau sukhito jñeya ko vā yaḥ parameśvaraḥ
ko vā vibhūṣito nityaṃ brūhi ko vā viḍaṃbitaḥ

bhagavān āha /

alpecchaḥ sukhito jñeyaḥ saṃtuṣṭo parameśvaraḥ
śīlavāṃ vibhūṣito nityaṃ bhraṣṭaśīlo viḍaṃbitaḥ

devatā prāha /

kiṃ svid agnir na dahati na bhinatti ca mārutaḥ
kiṃ svin na kledayanty āpaḥ plāvayanto vasundharām /

bhagavān āha /

puṇyam agnir na dahati na bhinatti ca mārutaḥ
puṇyaṃ na kledayanty āpaḥ plāvayanto vasundharām /

devatā prāha /

kiṃ svid rājā ca caurāś ca spandamānā samudyatā /
nāpahartuṃ śaknuvanti striyā vā puruṣasya vā /

bhagavān āha /

puṇyaṃ rājā ca caurāś ca spandamānā samudyatā /
nāpahartuṃ śaknuvanti striyā vā puruṣasya vā /

devatā prāha /

vatsalo bāndhavaḥ ko ’sau ko vā duṣṭāśayo ripuḥ
kiṃ vā tad dāruṇaṃ duḥkhaṃ kiṃ vā paramaṃ sukham /

bhagavān āha /

vatsalo bāndhavaḥ puṇyaṃ pāpaṃ duṣṭāśayo ripuḥ
nārakaṃ dāruṇaṃ duḥkhaṃ śuddhā bhāvaḥ paramaṃ sukham /

devatā prāha /

kenāyam āvṛto lokaḥ kena loko vaśīkṛtaḥ
kena tyajati mitrāṇi kena svargaṃ na gacchati /

bhagavān āha /

ajñānenāvṛto loko mohena ca vaśīkṛtaḥ
lobhāt tyajati mitrāṇi saṃgāt svargaṃ na gacchati /

devatā prāha /

kiṃ tat priyam apathyaṃ ca kiṃ vā pathyaṃ na ca priyaṃ
ko vā pīḍākaro vyādhiḥ ko ’sāv eko bhiṣag varaḥ /

bhagavān āha /

kāmāḥ priyā apathyāś ca mokṣaḥ pathyo na ca priyaḥ
rāgaḥ pīḍākaro vyādhir buddhaś caiko bhiṣag varaḥ /

devatā prāha /

kena mitrāṇi vardhante kena śāmyanti śatravaḥ
kena svargam avāpnoti kena mokṣaṃ ca gacchati /

bhagavān āha /

tyāgān mitrāṇi vardhante maitryā śāmyanti śatravaḥ
śīlāt svargam avāpnoti jñānān mokṣaṃ ca gacchati /

devatā prāha /

idaṃ saṃśayam adyāpi mama tvaṃ chettum arhasi /
asmāl lokāt paraṃ lokaṃ ko gato ’tyantavaṃcitaḥ /

bhagavān āha /

vidyamāneṣu bhogeṣu puṇyaṃ yena na saṃcitaṃ /
asmāl lokāt paraṃ lokaṃ so gato ’tyantavaṃcitaḥ /

devatā prāha

cirasya bata paśyāmi brāhmaṇaṃ parinirvṛtaṃ /
sarvavairabhayātītaṃ tīrṇaṃ loke viṣaktikām //

ity uktvā sā devatā bhagavato bhāṣitam abhinandyānumodya bhagavataḥ pādau śirasā vanditvā bhagavato ’ntikāt prakrāntā //