Origin story

bhagavān śrāvastīyaṁ viharati | aparo dāni manuṣyo kāṣṭha-vāṇijyāṁ karoti | so dāni kāṣṭha-vāham ādāya antarāpaṇam okasto | āpaṇiko āha | kiṁ kāṣṭha-vāhasya mūlyaṁ | āha | kārṣāpaṇaṁ gaccha gṛha-dvāre avatāriyā gacchāhi | ito yeva kārṣāpaṇaṁ gṛhītvā yāsyasīti | bhavati ca śeṣaṁ vyavahāra-kālole | so dāni kāṣṭha-vāham ādāya gacchati | sthūlanandā nāma bhikṣuṇī upāśrayāto niḥkramati | tayā ca dṛṣṭo | āha | dīrghāyu vikrayo kāṣṭha-vāho | āha | vikrīto | āha | kathaṁ vikrīto | āha | kārṣāpaṇena | ahaṁ dvau kārṣāpaṇaṁṇā dāsyāmi | so dāni manuṣya paśyati yady ahaṁ dvau kārṣāpaṇā labhāmi mah’-argham mayā vikrītaṁ bhaviṣyati | so taṁ adhikaritvā kāṣṭha-vāha-mūlyaṁ gṛhṇiya śaka ṭam āruhitvā tasyāpaṇikasyāgratenopayāti | so dān āha | āgaccha kārṣāpaṇaṁ gṛhṇāhi | so dān āha | mayā anyaṁhi vikrīto | so dān āha | kathaṁ | vikrīto | āha | dvābhyāṁ kārṣāpaṇābhyāṁ | kena krīto | āha | eṣātra nandā nāma śramaṇikā | tayā krīto | so dāni ojjhāyati | kiyanto tāye śramaṇikāye kārṣāpanāḥ | mayā kārṣāpaṇena paṇitaṁ | sā dvihi kārṣāpaṇehi paṇeti | etaṁ prakaraṇaṁ bhikṣuṇīyo mahāprajāpatīye gautamīye ārocenti yāvad bhagavān āha |

Ruling

yā puna bhikṣuṇī jānantī paropagataṁ cetāpayen niḥsargikapācattikaṁ |

Definitions

• yā puna bhikṣuṇī ti upasampannā |
• jānantī ti svayam vā jāneya parato vā śruṇeya ākāravantena darśanena ākāravantena śramaṇena |
• paropagataṁ ti pareṇa gṛhītaṁ |
• cetāpayed iti jānāpayet |

nissargikapācatikaṁ | peyālaṁ |

Permutations

etaṁ dāni āpaṇikasya vā prāvarikasya vā kiñcid bhāṇḍam upagatam bhavati | tena ca bhikṣuṇī arthīkā bhavati na dāni kṣamati tahiṁ antarāyayituṁ | yatati nissargikaṁ bhavati | atha khu ekā śca sthitvā pratipālayitavyaṁ | yadānena pratimuktaṁ | bhavati tato so pṛcchitavyo vaktavyo | kiṁ tvayā mukto | yadi tāvad āha | parimaṇḍāmy ahaṁ me bhante | na kṣamati jānāpayituṁ | atha dān āha | jānāpayatu āryoye nāham arthiko eteneti | jānāpayati an-āpatiḥ | atha dāni bhikṣuṇīye kiñcid upakreyam bhavati pātram vā cīvaram vā na kṣamati antarā yatituṁ | yatati vinayātikramaḥ | atha dāni saṁgha-madhye vaḍḍho vaḍḍhikāya jānāpayati an-āpattiḥ | bhikṣur api paropagataṁ cetāpayati vinayātikramam āsādayati | tena bhagavān āha |

Restatement of rule

yā puna bhikṣuṇī jānantī paropagataṁ cetāpayen nissargika-pācattikaṁ |

śeṣā sādhāraṇā |

uddānaṁ |
pātra 21 | bandha na 22 | bhaiṣajyaṁ 23 |
ācchedo 24 | vikṛti 25 | sūtreṇa 26 | tantra-
vāyena dve 27 | daśāhānāgataṁ 28 |
para 29 | pariṇāmanena 30 ||
tṛtīyo vargaḥ |

tatra trayo na mata vargāt | svahastaṁ kraya-vikrayo vikṛtiś ca |

vargāvaśeṣāḥ | caturthaṁ ca bhikṣuṇīnāṁ pratigrahaṁ uddharitvā na jātarūpaṁ samodahet | dhovanām uddharitvā na krayavikrayaṁ | tatra nirdiṣṭaṁ | śāṭikām uddharitvā na vikṛtiṁ | vijñaḥ samodahe | tatra utkṣipya araṇya-vāsaṁ na paropagataṁ |

tatra nirdiṣṭā triṁśad daśa ca anūnāḥ kāraṇe samutpanne naiḥsargika bhagavatā nirdiṣṭā bhikṣuṇī-sūtre ||

samāptā triṁśan naissargikāḥ ||