Dīgha Nikāya 20

Mahā­samaya­sutta

Evaṃ me sutaṃ—​   ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapila­vatthus­miṃ mahāvane mahatā ­bhik­khu­saṃ­ghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeheva arahantehi; dasahi ca lokadhātūhi devatā yebhuyyena sannipatitā honti bhagavantaṃ dassanāya ­bhik­khu­saṃ­ghañca. Atha kho catunnaṃ suddhā­vāsa­kāyikā­naṃ devatānaṃ etadahosi: “ayaṃ kho bhagavā sakkesu viharati kapila­vatthus­miṃ mahāvane mahatā ­bhik­khu­saṃ­ghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeheva arahantehi; dasahi ca lokadhātūhi devatā yebhuyyena sannipatitā honti bhagavantaṃ dassanāya ­bhik­khu­saṃ­ghañca. Yannūna mayampi yena bhagavā tenu­pasaṅka­mey­yāma; upasaṅkamitvā bhagavato santike paccekaṃ gāthaṃ bhāseyyāmā”ti.

Atha kho tā devatā seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya; evameva—suddhāvāsesu devesu antarahitā bhagavato purato pāturahesuṃ. Atha kho tā devatā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho ekā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi: 

“Mahāsamayo pavanasmiṃ,
Devakāyā samāgatā;
Āgatamha imaṃ dhammasamayaṃ,
Dakkhitāye aparā­jita­saṅghan”ti.

Atha kho aparā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi: 

“Tatra bhikkhavo samādahaṃsu,
Cittamattano ujukaṃ akaṃsu;
Sārathīva nettāni gahetvā,
Indriyāni rakkhanti paṇḍitā”ti.

Atha kho aparā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi: 

“Chetvā khīlaṃ chetvā palighaṃ,
Indakhīlaṃ ūhacca manejā;
Te caranti suddhā vimalā,
Cakkhumatā sudantā susunāgā”ti.

Atha kho aparā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi: 

“Ye keci buddhaṃ saraṇaṃ gatāse,
Na te gamissanti apāyabhūmiṃ;
Pahāya mānusaṃ dehaṃ,
Devakāyaṃ paripūressantī”ti.

1. Devatā­sanni­pāta

Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi: “yebhuyyena, bhikkhave, dasasu lokadhātūsu devatā sannipatitā honti, tathāgataṃ dassanāya ­bhik­khu­saṃ­ghañca. Yepi te, bhikkhave, ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, tesampi bhagavantānaṃ etapparamāyeva devatā sannipatitā ahesuṃ seyyathāpi mayhaṃ etarahi. Yepi te, bhikkhave, bhavissanti anāga­ta­maddhā­naṃ arahanto sammāsambuddhā, tesampi bhagavantānaṃ etapparamāyeva devatā sannipatitā bhavissanti seyyathāpi mayhaṃ etarahi. Ācikkhissāmi, bhikkhave, devakāyānaṃ nāmāni; kittayissāmi, bhikkhave, devakāyānaṃ nāmāni; desessāmi, bhikkhave, devakāyānaṃ nāmāni. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī”ti. “Evaṃ, bhante”ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.

Bhagavā etadavoca: 

“Siloka­manu­kassāmi,
yattha bhummā tadassitā;
Ye sitā girigabbharaṃ,
pahitattā samāhitā.

Puthūsīhāva sallīnā,
loma­haṃsā­bhisam­bhuno;
Odātamanasā suddhā,
vippa­sanna­manāvilā.

Bhiyyo pañcasate ñatvā,
vane kāpilavatthave;
Tato āmantayī satthā,
sāvake sāsane rate.

‘Devakāyā abhikkantā,
te vijānātha bhikkhavo’;
Te ca ātappamakaruṃ,
sutvā buddhassa sāsanaṃ.

Tesaṃ pāturahu ñāṇaṃ,
amanus­sā­na­dassa­naṃ;
Appeke satamaddakkhuṃ,
sahassaṃ atha sattariṃ.

Sataṃ eke sahassānaṃ,
amanus­sā­na­madda­suṃ;
Appeke­nanta­maddak­khuṃ,
disā sabbā phuṭā ahuṃ.

Tañca sabbaṃ abhiññāya,
vavatthitvāna cakkhumā;
Tato āmantayī satthā,
sāvake sāsane rate.

‘Devakāyā abhikkantā,
te vijānātha bhikkhavo;
Ye vohaṃ kittayissāmi,
girāhi anupubbaso’.

Sattasahassā te yakkhā,
bhummā kāpilavatthavā;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Chasahassā hemavatā,
yakkhā nānattavaṇṇino;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Sātāgirā tisahassā,
yakkhā nānattavaṇṇino;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Iccete soḷasasahassā,
yakkhā nānattavaṇṇino;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Vessāmittā pañcasatā,
yakkhā nānattavaṇṇino;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Kumbhīro rājagahiko,
vepullassa nivesanaṃ;
Bhiyyo naṃ satasahassaṃ,
yakkhānaṃ payirupāsati;
Kumbhīro rājagahiko,
sopāgā samitiṃ vanaṃ.

Purimañca disaṃ rājā,
dhataraṭṭho pasāsati;
Gandhabbānaṃ adhipati,
mahārājā yasassiso.

Puttāpi tassa bahavo,
indanāmā mahabbalā;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Dakkhiṇañca disaṃ rājā,
virūḷho taṃ pasāsati;
Kumbhaṇḍānaṃ adhipati,
mahārājā yasassiso.

Puttāpi tassa bahavo,
indanāmā mahabbalā;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Pacchimañca disaṃ rājā,
virūpakkho pasāsati;
Nāgānañca adhipati,
mahārājā yasassiso.

Puttāpi tassa bahavo,
indanāmā mahabbalā;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Uttarañca disaṃ rājā,
kuvero taṃ pasāsati;
Yakkhānañca adhipati,
mahārājā yasassiso.

Puttāpi tassa bahavo,
indanāmā mahabbalā;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Purimaṃ disaṃ dhataraṭṭho,
dakkhiṇena virūḷhako;
Pacchimena virūpakkho,
kuvero uttaraṃ disaṃ.

Cattāro te mahārājā,
samantā caturo disā;
Daddallamānā aṭṭhaṃsu,
vane kāpilavatthave.

Tesaṃ māyāvino dāsā,
āguṃ vañcanikā saṭhā;
Māyā kuṭeṇḍu viṭeṇḍu,
viṭucca viṭuṭo saha.

Candano kāmaseṭṭho ca,
kinnighaṇḍu nighaṇḍu ca;
Panādo opamañño ca,
devasūto ca mātali.

Cittaseno ca gandhabbo,
naḷorājā janesabho;
Āgā pañcasikho ceva,
timbarū sūriyavacchasā.

Ete caññe ca rājāno,
gandhabbā saha rājubhi;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Athāguṃ nāgasā nāgā,
vesālā sahatacchakā;
Kambalassatarā āguṃ,
pāyāgā saha ñātibhi.

Yāmunā dhataraṭṭhā ca,
āgū nāgā yasassino;
Erāvaṇo mahānāgo,
sopāgā samitiṃ vanaṃ.

Ye nāgarāje sahasā haranti,
Dibbā dijā pakkhi visuddhacakkhū;
Vehāyasā te vana­majjha­pattā,
Citrā supaṇṇā iti tesa nāmaṃ.

Abhayaṃ tadā nāgarājānamāsi,
Supaṇṇato khemamakāsi buddho;
Saṇhāhi vācāhi upavhayantā,
Nāgā supaṇṇā saraṇamakaṃsu buddhaṃ.

Jitā vajirahatthena,
samuddaṃ asurāsitā;
Bhātaro vāsavassete,
iddhimanto yasassino.

Kālakañcā mahābhismā,
asurā dānaveghasā;
Vepacitti sucitti ca,
pahārādo namucī saha.

Satañca baliputtānaṃ,
sabbe verocanāmakā;
Sannayhitvā balisenaṃ,
rāhu­bhadda­mupāga­muṃ;
Samayo dāni bhaddante,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ’.

Āpo ca devā pathavī,
tejo vāyo tadāgamuṃ;
Varuṇā vāraṇā devā,
somo ca yasasā saha.

Mettā karuṇā kāyikā,
āguṃ devā yasassino;
Dasete dasadhā kāyā,
sabbe nānattavaṇṇino.

Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Veṇḍudevā sahali ca,
asamā ca duve yamā;
Candassūpanisā devā,
candamāguṃ purakkhatvā.

Sūriyas­sūpa­nisā devā,
sūriyamāguṃ purakkhatvā;
Nakkhattāni purakkhatvā,
āguṃ mandavalāhakā.

Vasūnaṃ vāsavo seṭṭho,
sakkopāgā purindado;
Dasete dasadhā kāyā,
sabbe nānattavaṇṇino.

Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Athāguṃ sahabhū devā,
jalamaggi sikhāriva;
Ariṭṭhakā ca rojā ca,
umā­puppha­nibhā­sino.

Varuṇā sahadhammā ca,
accutā ca anejakā;
Sūleyyarucirā āguṃ,
āguṃ vāsavanesino;
Dasete dasadhā kāyā,
sabbe nānattavaṇṇino.

Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Samānā mahāsamanā,
mānusā mānusuttamā;
Khiḍḍāpadosikā āguṃ,
āguṃ manopadosikā.

Athāguṃ harayo devā,
ye ca lohitavāsino;
Pāragā mahāpāragā,
āguṃ devā yasassino;
Dasete dasadhā kāyā,
sabbe nānattavaṇṇino.

Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Sukkā karambhā aruṇā,
āguṃ veghanasā saha;
Odātagayhā pāmokkhā,
āguṃ devā vicakkhaṇā.

Sadāmattā hāragajā,
missakā ca yasassino;
Thanayaṃ āga pajjunno,
yo disā abhivassati.

Dasete dasadhā kāyā,
sabbe nānattavaṇṇino;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Khemiyā tusitā yāmā,
kaṭṭhakā ca yasassino;
Lambītakā lāmaseṭṭhā,
jotināmā ca āsavā;
Nimmānaratino āguṃ,
athāguṃ paranimmitā.

Dasete dasadhā kāyā,
sabbe nānattavaṇṇino;
Iddhimanto jutimanto,
vaṇṇavanto yasassino;
Modamānā abhikkāmuṃ,
bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.

Saṭṭhete devanikāyā,
sabbe nānattavaṇṇino;
Nāmanvayena āgacchuṃ,
ye caññe sadisā saha.

­Pa­vuṭṭha­jātima­khilaṃ,
oghatiṇ­ṇa­ma­nāsa­vaṃ;
­Dak­khe­mogha­taraṃ nāgaṃ,
candaṃva asitātigaṃ’.

Subrahmā paramatto ca,
puttā iddhimato saha;
Sanaṅkumāro tisso ca,
sopāga samitiṃ vanaṃ.

Sahassaṃ brahmalokānaṃ,
mahāb­rahmā­bhi­tiṭṭhati;
Upapanno jutimanto,
bhismākāyo yasassiso.

Dasettha issarā āguṃ,
pac­ce­ka­vasavat­tino;
Tesañca majjhato āga,
hārito parivārito.

Te ca sabbe abhikkante,
sainde deve sabrahmake;
Mārasenā abhikkāmi,
passa kaṇhassa mandiyaṃ.

‘Etha gaṇhatha bandhatha,
rāgena baddhamatthu vo;
Samantā parivāretha,
mā vo muñcittha koci naṃ’.

Iti tattha mahāseno,
kaṇho senaṃ apesayi;
Pāṇinā talamāhacca,
saraṃ katvāna bheravaṃ.

Yathā pāvussako megho,
thanayanto savijjuko;
Tadā so paccudāvatti,
saṅkuddho asayaṃvase.

Tañca sabbaṃ abhiññāya,
vavatthitvāna cakkhumā;
Tato āmantayī satthā,
sāvake sāsane rate.

‘Mārasenā abhikkantā,
te vijānātha bhikkhavo’;
Te ca ātappamakaruṃ,
sutvā buddhassa sāsanaṃ;
Vītarāgehi pakkāmuṃ,
nesaṃ lomāpi iñjayuṃ.

‘Sabbe vijitasaṅgāmā,
bhayātītā yasassino;
Modanti saha bhūtehi,
sāvakā te janesutā’”ti.

Mahā­samaya­suttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.