Origin story

bhagavān śrāvastīyam viharati | mallā nāmā mallakalyo nāma nigamo | taṁhi dāni aparasya mallasya bhāryā para-puruṣeṇa sārdham abhicarati | so dān āha | asuke virama | ato doṣo | ’to mā te aham evañ ca evañ ca asat kariṣyaṁ | sā dāni duṣṭā na viramati | mariṣyāmy ahaṁ | na punar aham ato doṣato viramiṣyaṁ | tena sā sahoḍhaṁ gṛhītvā āsane upanāmitā | iccheyam ahaṁ bhavanto imāṁ sva-dharmeṇa lambhiyamānāṁ | kaḥ punas teṣāṁ sva-dharmaḥ mallānāṁ | yā strī anyena puruṣeṇa sārdhaṁ abhicarati | sā sapta-divasāni dāna-visargaṁ kārapetvā ubhayato jñāti-saṁghasya purato gopāṭikāmkāya pāṭīyati | āsanikā āhaṁsuḥ | dinnā bhavatu sva-dharme labhehi | tena dāni puruṣeṇa gṛhaṁ nayitvā uktā | iti-kitikāya dhīte dada yat te asti ca nāsti ca | sapta divasāni ahaṁ te ubhayato jñāti-saṁghasya purato go-pāṭikāya pāṭayiṣyaṁ | sā dāni ubhayato jñāti-saṁghaṁ sannipātetvā annaṁ pānaṁ khādyaṁ bhojyaṁ samudānīya rodati | striyo āhaṁsuḥ | kiṁ ruditena tvayaiva tathā ceṣṭitaṁ yena tvam evaṁ duḥkham anubhaviṣyasi | sā dān āha | nāhaṁ karomi | mariṣyan ti | api tu ubhayato jñāti-saṁghasya purato go-pāṭikāya pāṭayiṣyan ti | evaṁ rodāmi | aparā āha | icchasi tvaṁ muccituṁ | sā dān āha | icchāmi | āha | gaccha śrāvastīṁ | tahiṁ kālī nāma bhikṣuṇī | sā te pravrājayiṣyati | sā tasyā vacanaṁ śrutvā janasya khādyantasya pibantasya pramattasya yathā vā tathā vā nirdhāvitvā anupūrveṇa pṛccha-pṛcchikāya śrāvastīm āgatā | pṛcchati | katamo ’tra bhikṣuṇī-vihāro | aparāhi darśitaḥ | sā dāni praviśitvā pṛcchati | katamā ārya-kālī | aparāhi ākhyātā | eṣā ti | sā tām upasaṁkramya āha | icchāmy āryāya pravrājīyamānāṁ | sā dān āha | anujñātāsi anujñāpakehi | sā dān āha | ke puna ārye anujñāpakāḥ | āha | a-vūḍhāye dārikāye mātā-pitarau | vūḍhāya śvaśru-śvaśurau pati-devarāḥ | āha | tadā eṣāham anujñātā | yadāhaṁ go-pāṭi kāya nisṛṣṭā su-nisṛṣṭā | āha | putriṇi yā tvaṁ nisṛṣṭā su-nisṛṣṭā yā tvaṁ go-pāṭikāyāṁ nisṛṣṭā | sā tāya pravrājitā upasaṁpāditā | so manuṣyo mārgayati | gopāṭikāya pāṭiṣyāmīti na labhasi | so dāni śṛṇoti | śrāvastīyaṁ kālī nāma bhikṣuṇī | tāya pravrājitā | śrāvastīm āgatvā pṛcchati | katamo ’tra bhikṣuṇī-vihāro | aparehi ākhyāto eṣo ti yāvat | sa tahiṁ praviśitvā | āryā kālī nāma | āha | kim kartavyaṁ | prāptan nāmāryāya mama bhāryām an-otsṛṣṭām pravrājayituṁ | sā dān āha | kutas tvaṁ | āha | āmalaka-kalyato | āha | caṇḍāyu coras tvam ocorakas tvam ocaritu-kāmo tvaṁ śrāvastīyaṁ praviṣṭaḥ | na tvaṁ jānāsi nityaviruddhāḥ śrāvasteyāḥ āmalaka-kalyāś ca | sā dāni antevāsinīṁ śabdāpayati | ānehi tāva samaghāṭim yāvad imaṁ caṇḍāyuyuṁ dhare cāṭikaṁ rāja-kule bhandhāpesimi | so manuṣyo paśyati | yādṛśī iyaṁ śramaṇikā dhṛṣṭā ca mukharā ca pragalbhā ca | bhandhāpeyaṁsi- | eṣa so dāni puruṣo ojjhāyati ca osakkati ca | so dāni puruṣo bhikṣuṇī nāṁ mahājana-kāyasya ca puro ojjhāyati | paśyatha bhaṇe śramaṇikā bhāryāñ ca me an-otsṛṣṭāṁ pravrājeti | mama ca bandhanena tarjayati | etaṁ prakaraṇaṁ bhikṣuṇīyo mahāprajāpatīye gautamīye ārocayanti | yāvad bhagavān āha |

duṣkṛtaṁ te kāli | evan nāma tvaṁ jānantī vadhyāṁ viditāṁ jñāti-daṇḍa-prāptām upasthāpayasi | tena hi na kṣamati jānantī vadhyāṁ viditāṁ jñāti-daṇḍa-prāptām upasthāpayituṁ |

eṣaivārthotpattiḥ | śākyānāṁ śākyā-vāno nāma dhinigamaḥ | evam eva vistareṇa kartavyaṁ | yāvad anyā tāva mayā īdṛśī yeva pravrājitā | tatra mayā daṇḍakarma ladbhaṁ | gaccha notsahāmi pravrājayituṁ | sā dāni aparāparāsāṁ bhikṣuṇīnām allīnā na kācit pravrājeti | yāvat tīrthikehi pravrājitā | so manuṣyo mārgati | gopāṭikāya pāṭiṣyan ti | na labhati | tena śrutaṁ śrāvastyāṁ tīrthikehi pravrājitā | so dān āha | idānīṁ sā iti-kitikāya dhītā su-mahatā dṛṣṭadhārmikena ca vadhena | yaṁ upāsaka-dhītā tirthikehi pravrājitā | so punar na gaveṣati na pṛcchati | sā pi dāni tena tīrthika-bhāvena tīrthika-bhāvenārtīyati | te dāni tīrthikā durākhyātā adharmāṇāḥ | taṇḍulodakañ ca pibanti | sthālī-dhovanañ ca pibanti | nagnā a-hrīkā an-otrāpiṇo istri-kāmā pi dūṣenti | sā strī bhikṣuṇīnām āha | moha bhāginī asmākaṁ pravrajyā gartasmi patitā | nirayasmi patitā | prapātasmi patitā | uttarayātha māṁ | anukampayatha māṁ | uddharatha māṁ | anukampayatha māṁ | pravrājetha māṁ | tā dāni necchanti | sā dāni mahāprajāpatīye gautamīye allīnā | mahāprajāpatī gautamī ca bhagavato āroceti | bhagavān āha | labhyā | yas tatrāvarṇaḥ sa tīrthikeṣu gataḥ | atha khalu bhagavān mahāprajāpatīṁ gautamīm āmantrayati | sannipātaya gautami tāvat paryavadātāni bhaviṣyanti |

Ruling

yā puna bhikṣuṇī jānantī vadhyāṁ viditāṁ jñāti-daṇḍa-prāptām upasthāpayed anyatra samaye | tatrāyaṁ samayaḥ anya-tīrthika-pūrvā bhavati | ayam pi dharmo prathamāpattiko saṁghātiśeṣo |

Definitions

• yā puna bhikṣuṇī ti upasampannā |
• jānantī ti svayam vā jāneya parato vā śruṇeya |
• vadhyām iti ghātyāṁ |
• viditān ti ubhayato jñāti-saṁghasya mātṛ-pakṣasya pitṛ-pakṣasya ca |
• jñāti-daṇḍa-prāptāṁ ti | jñātayo nāma kṣatriyāṅ brāhmaṇāḥ vaiśyāḥ śūdrāḥ ambaṣṭha-vaidehāḥ bhaṭanāḥ kuṁkumālāḥ | yāvat keṣāñcit gopāṭikāya pāṭīyati | keṣāñcit kīṭena vā kāliñjena vā veṭhayitvā dahyati | keṣāñcit vālukā-ghaṭakaṁ kaṇṭhe badhvā udake praveśiyati | keṣāñcicchīrṣaṁ pradhamīyati | keṣāñcit karṇa-nāsā chidyanti | keṣāñcit taptaṁ phālaṁ vraṇa-mukhe anuśrotaṁ prakṣipīyati | mallānāṁ śākyānāṁ ca go-pāṭikāya pāṭīyati | kṣatriyāṇāṁ palālena śarehi ca veṭhayitvā dahyati | abhīrāṇām vālukāya ghaṭaṁ kaṇṭhe bhadhvā udake prakṣipati | śaka-yavanānāṁ śīrṣaṁ pradhamīyati | karṇa-nāsā vā chidyanti | taptam vā phālaṁ anuśrote vraṇa-mukhe prakṣipīyanti |
• upasthāpayed iti pravrājayed upasampādayed |
• anyatra samaye ti pratyuddhṛtaṁ bhagavatā padaṁ an-āpattiḥ |

anyatra samaye tatrāyaṁ samayaḥ | anya-tīrthika-pūrvā bhavati |

• anya-tīrthikā nāma | caraka-parivrājaka-nirgranthājīvaka-tre-daṇḍikāḥ mākandikāḥ gudugudukāḥ gautama-dharma-cintakāḥ vṛddha-śrāvakaḥ daka-tṛtīyakāḥ |

yāvat prajñaptiḥ

Permutations

sā eṣā bhikṣuṇī jānantī vadhyāṁ viditāṁ jñāti-daṇḍa-prāptāṁ pravrajayati vinayāti-kramam āsādayati | śikṣāṁ deti thūl’-accayam āsādayati | upasampādeti saṁghātiśeṣā | tena bhagavān āha | yā puna bhikṣuṇī jānantī vadhyāṁ viditāṁ jñāti-daṇḍa-prāptām upasthāpayet | anyatra samaye | tatrāyaṁ samayaḥ | anya-tīrthika-pūrvā bhavati | ayaṁ pi dharmo prathamāpattiko |